تعهدات سازنده در قرارداد مشارکت در ساخت شامل اخذ مجوزهای شهرداری، تخریب و نوسازی ملک، تأمین هزینههای ساخت، استفاده از مصالح استاندارد، رعایت زمانبندی، تضمین ایمنی کارگاه و انتقال سند طبق توافق است.
وقتی صحبت از بازسازی یا نوسازی یک ملک قدیمی میشود، مالک و سازنده مثل دو شریک وارد یک همکاری بزرگ میشوند؛ مالک زمین را در اختیار دارد و سازنده سرمایه و تخصص خود را به کار میگیرد. موفقیت در مشارکت در ساخت زمانی تضمین میشود که هر دو طرف به تعهدات خود پایبند باشند؛ با این حال، بخش اصلی مسئولیتها بر دوش سازنده است. در ادامه، قدمبهقدم تعهدات سازنده در مشارکت در ساخت را بررسی میکنیم تا بدانید هنگام شروع همکاری، چه وظایفی را باید از او مطالبه کنید.
چرا تعهدات سازنده اهمیت دارد؟
وظایف سازنده فقط اجرای ساختمان نیست؛ او باید از روز اول تا زمان تحویل واحدها به عنوان مسئول اصلی پروژه عمل کند. این یعنی مدیریت مالی، فنی، حقوقی و حتی اجتماعی پروژه. اگر سازنده در یکی از این بخشها کوتاهی کند، هم اعتماد مالک از بین میرود و هم ارزش اقتصادی پروژه کاهش مییابد. به همین دلیل است که در قراردادها، مجموعهای از وظایف تحت عنوان تعهدات سازنده در قرارداد مشارکت در ساخت تعریف میشود.
برای مثال:
- وقتی مجوزهای شهرداری بهموقع گرفته نشود، پروژه ماهها متوقف میماند.
- اگر سازنده زمانبندی را رعایت نکند، مالک مجبور است مدت طولانی در خانهای اجارهای زندگی کند.
- استفاده از مصالح بیکیفیت میتواند ایمنی ساختمان را به خطر بیندازد و بعدها هزینههای تعمیرات سنگین به بار آورد.
پس داشتن بندهای دقیق درباره زمانبندی، مصالح، هزینهها، ضمانت اجرا و انتقال سند در قرارداد، حیاتی است. این همان جایی است که نقش «تعهدات سازنده» در موفقیت یا شکست پروژه کاملاً مشخص میشود.
مهم ترین تعهدات سازنده در مشارکت در ساخت
وقتی قرارداد مشارکت در ساخت بسته میشود، وظایف سازنده باید شفاف باشد. در غیر این صورت، اختلاف میان طرفین اجتناب ناپذیر خواهد بود. لیست زیر مهم ترین تعهدات سازنده در قرارداد مشارکت در ساخت است:
- اخذ مجوزها و پروانه ساخت از شهرداری
- انجام تخریب و گودبرداری ایمن
- پرداخت همه هزینههای ساخت و عوارض
- استفاده از مصالح مرغوب و استاندارد
- رعایت مقررات ملی ساختمان و اصول مهندسی
- پایبندی به زمانبندی و تحویل بهموقع پروژه
- پرداخت بلاعوض (در صورت توافق طرفین)
- انتقال سند طبق شرایط قرارداد
- تضمین ایمنی کارگاه و بیمه کارگران
- جبران خسارت در صورت کوتاهی یا تخلف
این تعهدات پایهای هستند اما بسته به شرایط پروژه، میتوانند بندهای بیشتری هم به آنها اضافه شود.
تعهدات سازنده در انتخاب مصالح باکیفیت
یکی از حساسترین بخشهای تعهدات سازنده در قرارداد مشارکت در ساخت، انتخاب مصالح ساختمانی است. کیفیت مصالح، تعیینکننده عمر مفید ساختمان و میزان ایمنی آن است. اگر سازنده برای کاهش هزینهها از مصالح بیکیفیت استفاده کند، مالک و خریداران واحدها در آینده با مشکلات جدی روبهرو خواهند شد.
چرا انتخاب مصالح باکیفیت مهم است؟
- افزایش طول عمر بنا و کاهش هزینههای تعمیرات
- ایمنی بیشتر در برابر حوادث طبیعی مثل زلزله
- افزایش ارزش ملک و امکان فروش راحتتر واحدها
- رضایت بیشتر ساکنان و کاهش نارضایتیهای بعدی
نمونهای از مصالح کلیدی در پروژههای ساختمانی
نوع مصالح | تعهد سازنده در استفاده | اهمیت برای ساختمان |
آهنآلات و فولاد | خرید از برندهای معتبر و دارای استاندارد | مقاومت اسکلت و سازه |
سیمان و بتن | رعایت نسبتهای استاندارد در ترکیب | استحکام و دوام |
آجر و بلوک | استفاده از مصالح درجه یک و بدون شکستگی | دیوارچینی اصولی |
در و پنجره | انتخاب جنس ضدزنگ و عایق حرارت و صدا | افزایش کیفیت زندگی ساکنان |
تأسیسات | نصب لوله و کابلهای استاندارد | جلوگیری از خرابیهای زودهنگام |
تعهد سازنده در رعایت زمان بندی پروژه
یکی از نگرانیهای اصلی مالکان در مشارکت در ساخت، طولانی شدن پروژه و تأخیر در تحویل واحدهاست. رعایت زمانبندی یکی از مهمترین تعهدات سازنده در قرارداد مشارکت در ساخت محسوب میشود. او موظف است طبق برنامهای که در قرارداد تعیین شده، پروژه را مرحلهبهمرحله پیش ببرد و در نهایت در تاریخ مقرر، واحدها را تحویل دهد.
اهمیت رعایت زمانبندی
- مالک میتواند زودتر به واحد جدید خود دسترسی پیدا کند.
- هزینههای جانبی مثل اجاره خانه موقت برای مالک کاهش مییابد.
- خریداران واحدهای نوساز اعتماد بیشتری به پروژه پیدا میکنند.
- ارزش اقتصادی ملک در بازار حفظ میشود و سودآوری پروژه بهموقع محقق میگردد.
جدول مراحل معمول زمانبندی پروژههای مشارکت در ساخت
مراحل پروژه | زمان تقریبی (ماه) | توضیح |
اخذ پروانه ساخت | ۲ تا ۴ ماه | شامل استعلامها و دریافت مجوزها |
تخریب و گودبرداری | ۱ تا ۲ ماه | باید با رعایت ایمنی انجام شود |
اجرای اسکلت و سفتکاری | ۶ تا ۱۰ ماه | بستگی به نوع سازه (فلزی یا بتنی) دارد |
نازککاری و تأسیسات | ۵ تا ۷ ماه | شامل کفسازی، برقکشی، لولهکشی |
تحویل نهایی | طبق قرارداد | همراه با صورتمجلس تفکیکی |
تعهدات سازنده در اجرای اصول مهندسی و استاندارها
یکی دیگر از تعهدات مهم سازنده در مشارکت در ساخت، اجرای پروژه بر اساس اصول مهندسی و استانداردهای ملی ساختمان است. رعایت این اصول نه تنها ایمنی ساکنان را تضمین میکند، بلکه مانع از مشکلات حقوقی و مالی در آینده خواهد شد.
موارد کلیدی که سازنده باید رعایت کند:
- استفاده از نقشههای تاییدشده توسط نظام مهندسی و شهرداری
- رعایت مقررات ملی ساختمان در بخشهای سازه، تأسیسات و ایمنی
- اجرای دقیق آییننامههای مربوط به زلزله و مقاومت سازهای
- بهکارگیری مهندسان ناظر و کارشناسان متخصص در مراحل مختلف ساخت
- رعایت اصول ایمنی در کارگاه برای جلوگیری از حوادث جانی و مالی
اگر سازنده این اصول را نادیده بگیرد، مالک با مشکلات متعددی مواجه خواهد شد؛ از توقف پروژه توسط شهرداری گرفته تا هزینههای گزاف برای رفع ایرادات فنی. به همین دلیل است که ذکر دقیق این تعهدات در قرارداد مشارکت، برای هر مالک حیاتی محسوب میشود.
تعهدات مالی سازنده در مشارکت در ساخت
در مشارکت در ساخت، بار اصلی هزینهها بر دوش سازنده است. مالک زمین یا ملک کلنگی را در اختیار میگذارد و تمامی مخارج ساخت باید توسط سازنده پرداخت شود. این تعهد مالی هم از مهمترین تعهدات سازنده در قرارداد مشارکت در ساخت به شمار میرود و اگر بهدرستی انجام نشود، کل پروژه با اختلال و تأخیر روبهرو خواهد شد.
موارد اصلی تعهدات مالی سازنده:
- پرداخت هزینههای اخذ مجوز ساخت از شهرداری
- پرداخت عوارض و مالیاتهای مرتبط با پروژه
- تأمین هزینههای تخریب، گودبرداری و ایمنسازی ملک
- خرید مصالح ساختمانی و پرداخت دستمزد نیروهای انسانی
- پرداخت هزینه بیمه کارگران و بیمه مسئولیت پروژه
- پرداخت مبلغ بلاعوض به مالک، در صورت توافق طرفین
به بیان ساده، سازنده موظف است تمام هزینههای جاری و پیشبینینشده پروژه را مدیریت کند. برای اطمینان از این موضوع، بهتر است در قرارداد قید شود که سازنده هیچگونه هزینهای را به مالک منتقل نخواهد کرد. این بند، خیال مالک را از بابت فشار مالی راحت میکند.
تعهدات سازنده در انتقال سند و امور ثبتی
یکی از موضوعات حساس در مشارکت در ساخت، نحوه انتقال سند و انجام امور ثبتی است. از آنجا که مالک زمین بزرگترین آورده را دارد، باید مطمئن باشد سند ملک تا پایان کار در امنیت کامل باقی میماند و انتقال آن فقط طبق توافق و در زمان مشخص انجام خواهد شد.
وظایف سازنده در این بخش عبارتند از:
- انجام کلیه مراحل اداری در شهرداری و سازمان ثبت برای دریافت مجوزها
- استفاده از وکالت رسمی مالک برای پیگیری امور ثبتی بدون ایجاد تعهد اضافی برای او
- انتقال رسمی سهم خود از سند فقط در زمان تعیینشده (مثلاً بعد از صدور جواز یا پایان اسکلت)
- تنظیم اسناد و قراردادهای ثبتی بهگونهای که حقوق مالک محفوظ بماند
- ارائه رسید و اسناد معتبر در هر مرحله از انتقال یا ثبت
اگر سازنده بخواهد بخشی از سند را زودتر از موعد به نام خود بزند یا بدون هماهنگی اقدام کند، این موضوع میتواند به اختلاف جدی و حتی کلاهبرداری منجر شود. به همین دلیل لازم است در قرارداد، همه جزئیات مربوط به انتقال سند با دقت قید شود و تعهد سازنده در قبال آن به روشنی مشخص گردد.
مسئولیت سازنده در ایمنی و خسارات احتمالی
یکی از تعهدات مهم سازنده در مشارکت در ساخت، تضمین ایمنی پروژه در تمام مراحل اجراست. عملیات ساختمانی ذاتاً پرخطر است؛ از تخریب و گودبرداری گرفته تا بتنریزی و نصب تجهیزات. هرگونه سهلانگاری میتواند باعث بروز خسارتهای مالی یا حتی جانی شود.
موارد کلیدی که سازنده باید رعایت کند:
- ایمنسازی کارگاه ساختمانی با استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند داربست مطمئن، حصارکشی و علائم هشداردهنده
- بیمهکردن کارگران و افراد حاضر در پروژه در برابر حوادث احتمالی
- رعایت اصول ایمنی در گودبرداری و تخریب برای جلوگیری از ریزش یا آسیب به ساختمانهای مجاور
- جبران هرگونه خسارت واردشده به اموال یا افراد در اثر کوتاهی در ایمنی
- پیشبینی و مدیریت شرایط اضطراری مثل آتشسوزی یا حوادث غیرمترقبه
ضمانت اجرای تعهدات سازنده
حتی اگر همه تعهدات سازنده بهطور شفاف در قرارداد نوشته شود، باز هم تا زمانی که ضمانت اجرایی در مشارکت در ساخت پیشبینی نشده باشد، مالک نمیتواند مطمئن باشد که پروژه بدون مشکل پیش خواهد رفت. به همین دلیل، معمولاً ابزارهایی برای الزام سازنده به پایبندی به تعهداتش در نظر گرفته میشود.
رایجترین ضمانتهای اجرایی برای تعهدات سازنده:
- چک یا سفته ضمانتی: سازنده موظف است به میزان مشخصی چک یا سفته در اختیار مالک قرار دهد تا در صورت نقض تعهدات، امکان جبران خسارت فراهم باشد.
- شرط جریمه تأخیر: اگر پروژه از زمان مقرر عقب بیفتد، سازنده باید مبلغی به عنوان خسارت به مالک پرداخت کند.
- شرط فسخ قرارداد: در صورتی که سازنده بهطور مداوم از تعهداتش سر باز زند، مالک حق دارد قرارداد را فسخ کرده و پروژه را با سازنده دیگری ادامه دهد.
- وثیقه ملکی یا ضمانتنامه بانکی: در پروژههای بزرگتر، ممکن است از سازنده خواسته شود ضمانتنامه معتبر ارائه دهد.
وجود این ضمانتها باعث میشود سازنده با جدیت بیشتری وظایفش را انجام دهد و مالک هم اطمینان خاطر داشته باشد که در صورت بروز مشکل، ابزاری برای دفاع از حقوقش دارد.
چالشهای رایج در عدم اجرای تعهدات سازنده
با وجود تمام ضمانتها و مفاد مکتوب، در عمل ممکن است بخشی از تعهدات سازنده در قرارداد مشارکت در ساخت به طور کامل اجرا نشود. عدم انجام تعهدات در قرارداد مشارکت در ساخت یکی از بزرگترین دغدغههای مالکان است، زیرا چنین وضعیتی هم از نظر مالی و هم از نظر زمانی زیانبار خواهد بود. آشنایی با این چالشها به مالکان کمک میکند تا قبل از شروع مشارکت، راهکارهای پیشگیرانهای در قرارداد بگنجانند و ریسک پروژه را کاهش دهند
مهمترین مشکلات ناشی از عدم اجرای تعهدات سازنده:
- تأخیر در پروژه: یکی از رایجترین مشکلات، عقبافتادن زمان تحویل واحدهاست که مالک را مجبور به پرداخت اجاره یا هزینههای اضافی میکند.
- استفاده از مصالح بیکیفیت: سازنده ممکن است برای کاهش هزینهها، از مصالح ارزان و غیراستاندارد استفاده کند که ایمنی و ارزش ملک را پایین میآورد.
- اختلاف در تقسیم واحدها: اگر قرارداد بهطور دقیق تنظیم نشده باشد، ممکن است در زمان تحویل، سازنده و مالک بر سر واحدهای سهم هر طرف دچار اختلاف شوند.
- مشکلات مالی سازنده: ناتوانی سازنده در تأمین هزینهها میتواند پروژه را نیمهکاره رها کند.
- بیتوجهی به ایمنی: رعایت نکردن اصول ایمنی منجر به حوادثی میشود که خسارت آن مستقیماً بر عهده سازنده است.
نقش مشاور در بررسی تعهدات سازنده
هرچند مالک میتواند خودش قرارداد مشارکت در ساخت را امضا کند، اما تجربه نشان داده حضور یک مشاور یا وکیل متخصص در کنار او، جلوی بسیاری از مشکلات آینده را میگیرد. وکیل یا مشاور حقوقی، تمام بندهای قرارداد را با دقت بررسی میکند و مطمئن میشود تعهدات سازنده بهطور کامل و بدون ابهام نوشته شدهاند.
مهمترین وظایف مشاور و وکیل در این مسیر:
- بررسی اعتبار و سابقه کاری سازنده پیش از عقد قرارداد
- مشخص کردن دقیق مسئولیتهای مالی و اجرایی سازنده
- گنجاندن ضمانتهای اجرایی مثل جریمه تأخیر یا سفته ضمانتی در متن قرارداد
- پیشبینی شرایط فسخ قرارداد در صورت نقض تعهدات
- دفاع از حقوق مالک در صورت بروز اختلاف یا شکایت
به زبان ساده، حضور مشاور یا وکیل نقش یک سپر حفاظتی را برای مالک ایفا میکند. آنها با تجربه حقوقی و آشنایی با قوانین مشارکت در ساخت، احتمال سوءاستفاده یا نقض تعهدات از سوی سازنده را به حداقل میرسانند.
تعهدات سازنده در پروژههای مشارکتی در تهران
تهران بهعنوان بزرگترین شهر کشور و مرکز اصلی ساختوساز، شرایط خاصی برای پروژههای مشارکت دارد. هم تنوع محلهها و ارزش زمینها بالاست و هم قوانین شهرداری و تراکمها پیچیدهتر از بسیاری مناطق دیگر است. در چنین شرایطی، تعهدات سازنده اهمیت دوچندانی پیدا میکند.
نکات مهم تعهدات سازنده در تهران:
- رعایت ضوابط شهرداری هر منطقه: در مناطق مختلف مثل شمال، غرب یا مرکز تهران، تراکم ساختمانی و مجوزها متفاوت است و سازنده باید به این تفاوتها مسلط باشد.
- مدیریت هزینههای بالاتر: به دلیل قیمت بیشتر زمین و مصالح در تهران، سازنده باید توان مالی بالایی داشته باشد تا پروژه نیمهکاره رها نشود.
- زمانبندی دقیقتر: به دلیل تراکم جمعیت و حساسیت مالکین، کوچکترین تأخیر در پروژههای تهران میتواند نارضایتی جدی ایجاد کند.
- رعایت اصول معماری مدرن: در محلههای پرمتقاضی مثل گیشا یا سعادتآباد، کیفیت ساخت و طراحی داخلی اهمیت زیادی دارد و سازنده موظف است از مصالح و سبکهای روز استفاده کند.
- تعهد به انتقال سند به موقع: در تهران خریداران واحدها سختگیرتر هستند و سازنده باید تمام امور ثبتی را بهطور دقیق انجام دهد.
نتیجهگیری
همانطور که دیدیم، تعهدات سازنده در قرارداد مشارکت در ساخت پایه و اساس موفقیت یک پروژه محسوب میشود. اگر سازنده وظایف خود مثل اخذ مجوزها، تأمین هزینهها، رعایت زمانبندی، استفاده از مصالح استاندارد و انتقال بهموقع سند را بهدرستی انجام دهد، مالک میتواند با خیالی آسوده از سرمایهگذاری خود بهرهمند شود. اما اگر این تعهدات بهصورت شفاف در قرارداد ذکر نشوند، احتمال بروز اختلافات جدی و خسارتهای سنگین بسیار زیاد خواهد بود.
اگر شما هم قصد دارید ملک کلنگی یا زمین خود را وارد فرآیند نوسازی کنید، پیشنهاد میکنیم قبل از هر اقدامی، با کارشناسان مجرب مشورت کنید. مجموعه ساختمانی محسن زینلی با تجربه دهها پروژه موفق در تهران، آماده است تا در تمام مراحل مشارکت در ساخت در کنار شما باشد و با شفافیت کامل، بهترین نتیجه را رقم بزند.
برای دریافت مشاوره رایگان و شروع همکاری، همین حالا با تیم ما تماس بگیرید.
سوالات متداول درباره تعهدات سازنده در مشارکت در ساخت
آیا تعهدات سازنده در مشارکت در ساخت فقط شامل پرداخت هزینهها میشود؟
خیر. تعهدات سازنده گستردهتر است و علاوه بر هزینههای ساخت، شامل اخذ مجوزها، تخریب و نوسازی، استفاده از مصالح استاندارد، رعایت زمانبندی، ایمنی پروژه و انتقال سند نیز میشود.
اگر سازنده به تعهدات خود در مشارکت در ساخت عمل نکند چه میشود؟
در چنین شرایطی مالک میتواند از ضمانتهای پیشبینیشده مانند سفته، چک یا شرط فسخ استفاده کند و خسارت خود را از سازنده مطالبه نماید.
آیا پرداخت بلاعوض جزو تعهدات سازنده در مشارکت در ساخت است؟
بله. در بسیاری از پروژهها، پرداخت بلاعوض برای جبران هزینههای اجاره یا محل سکونت موقت مالک، جزو وظایف سازنده محسوب میشود.
تعهدات سازنده در مشارکت در ساخت از نظر ایمنی چیست؟
سازنده موظف است محیط کارگاه را ایمنسازی کند، بیمه کارگران را پرداخت نماید و در صورت وقوع حادثه، مسئول جبران خسارت باشد.
چرا حضور مشاور یا وکیل در بررسی تعهدات سازنده در مشارکت در ساخت اهمیت دارد؟
مشاور یا وکیل میتواند تمام بندهای مربوط به تعهدات سازنده را شفاف کند، از بروز اختلافات جلوگیری نماید و منافع مالک را حفظ کند.



